සිතාරි

 දවස පුරාම කැත්ත උදැල්ල මත්තේ හැප්පෙන දවාලට පුපුරු ගසන ගිනි අව්වෙන් බැට කන ගමේ මිනිස්සුන්ට,  ගස් කොලන්වලට වගේම සතා සිව්පාවට වුනත් අඳුර වැටෙද්දීම දැනෙන හීතල සනීපයක් ගෙන දුන්නත් හා හාපුරා දුෂ්කර සේවයට  ලැබුණු පත්වීම ගෙන දුෂ්කර යයි කියන ගමකට ආ මට මුල් කාලයේ ඒ සීතල දරාගැනීමට තරමක් අසීරු විය. එනමුත් දිනපතා හැන්දෑවේ කොහේදෝ ඈත පන්සලකින් හෙමීට ඇසෙන පිරිත් නාදයත්, ඝන්ඨාර නාදයත්,  හෙන්දිරික්ක මල් සුවඳත් සමග පැටලී ආ වියළි පොළවේ සුවඳත් නිසා මගේ හිතට දැනුනේ පුදුම තරමේ සැහැල්ලුවක් බව නම් කිව යුතුය. හවස පහ පසු වෙද්දීම වැව් බන්ට්  එකට පැන නාගෙන උණුවෙන් දුම් දමන ප්ලේන්ටියක් අතැතිව, වී බිස්ස අසල අඹ ගහට අල්ලා තනා තිබුන බංකුව මත හිඳ ඈත වෙල් යායට ඔබ්බෙන් අවරට යන ඉර දෙස බලා සිටිනා  විට  හිතට  දැනෙන්නට ගත් නිර්නාමික හැඟීම් වලින් පපුව පිරෙන්නට ඉඩ දෙමිනුයි මා  සුපුරුදු ලෙසම කල්පනාවට වැටුනේ.


බොහෝ දුරට ඒ කල්පනාවන් අතර සැරිසැරුවේ දීප්තිමත් නෙත් සඟලකි. වරක් දෙවරක් කඩා වැටෙන්නට ගිය ජීවිතය ඇගේ සිනිදු දෑත් මතින් ගෙන ඇගේම  වුවමනාවට සැලසුම්කර ශක්තිමත් අත්තිවාරමක් දමා ගොඩ නැංවූ මගේම ජීවිතය තුල ඇයට හිමි නිසි තැන මා විසින් ලබා නුදුන්නේය යන උභතෝකෝටික සිතුවිල්ල මට හරි හැටි පසක් වුයේ සරසවියෙන් පිටත් වුවාට පසුවය. ඒ එකල ඉගෙන ගැන්ම කෙරෙහි පමණක් දැඩිව පැවති මාගේ අධිෂ්ඨානය නිසා විය යුතුය.    එකිනෙකාගෙන් වෙන්ව පිටව යන එදා සරසවියේ සමකාලීනයන්ගේ  දෙනෙත්වලට කඳුළු නැගුනේ එකම කරුණක් නිසාම වුවද සමින්දිකාගේ දෙනෙත්වල පොපියමින් තිබුණු කඳුළුවල ඊට ඉඳුරාම වෙනස් කාරණයක් ගැබ්ව තිබුනා යයි මට දැන් දැන් සිතෙයි.



"නිමන්ත....!" 


සිහින් ඉකියක් සමග දෙනෙතේ පුරවාගත් කඳුළු අතරින් ඇය මදෙස බැලුවාය. මා ඇගේ දිලිසෙන කඳුළු කැට දෙස පළමුවත් සැලෙන දෙතොල් පෙති දෙස දෙවනුවත් බැලුවෙමි. බොහෝ වෙලාවක් ඇය විසින්ම දෙතොල් සපාගෙන සිටි නිසාදෝ දෙතොල් පෙති වලට සුදුමැලි මලානික ස්වරුපයක් එක්ව තිබිණි.



"අපිට අපිව ආයම මුණ ගැහෙන්නේ නැතිවෙයිද නිමන්ත"


"සමහර විට, එහෙම නොවෙන්නත් පුළුවන්"


"ඒ කියන්නේ මුණ ගැහෙන්න පුළුවන් කියන එකද"


පෙර පරිදි නොවෙනස් වූ ස්වරයෙන්ම ඇය පැවසුවද, එවර නම් යම්කිසි බලාපොරොත්තුවක පිබිදීමක් ඒ දෙනෙත්වල තිබුනා යයිද මට සිතේ.

වෙලේ ලියද්ද දෙසින් පාව ආ නන්නාදුනන කටකාරියන් කීප දෙනෙක්ගේ දඟකාර සිනා හඬක් මා එල්බ සිටි වසර කීපයක මතකයෙන් හදිසියේ මුදවා ගත්තේය. හිතේ ශේෂ වූ අසම්පුර්ණ හැඟීම මැඩ ගනිමින් මා ඒ කෙළිලොල් සිනා හඬට ඕනෑකමින් කන්දුන්නෙමි. ඔවුන් දැකීමෙන් මට මාගේ නැගණිය සිහිපත් විය. ඒ සමගම යටි බඩ ඇතුලෙන් සිහින් දැවිල්ලක් හටගත් අතර මුවින් සුසුමක්ද පිට විය. ඈතින් ගමන් ගත් යුවතියන්  එකිනෙකාට විහිලු තහළු කරමින් මා සිටි ඉසව්ව අසලින් ගම තුලට වැටී ඇති ගුරු පාරට සේන්දු වුහ. ගම තුලට යනවා නම් ඔවුන් මා පසුකර යා යුතුය. නිසැකවම ඔවුන් මා උගන්වන පාසලේ ශිෂ්‍යාවන් වියයුතුය.  ඔවුන් හමුවී කතා බස් කිරීමට කැමැත්තක් මා කෙරේ ඇති වුණද, ගමේ පාසලට අලුතෙන් පත්ව ආ ගුරුවරයෙක් වශයෙන් එසේ කිරීමෙන් මාගේ චරිතයටද, පාසලටද යම්කිසි කැළලක් ඇතිවිය හැකි බැවිනි මා නවාතැන් ගෙන සිටින නිවස දෙසට පෙරලා පියවර තැබුවේ.  උගන්වන පාසලේ දරුවෙකුට මහ මග අවේලාවේ කතා කිරීම වරදක් ලෙස දුටු මට මුලින් එසේ සිතීම පිලිබඳ පසුතැවිලි වීමි. ස්ව තීරණය පිලිබඳ සියුම් ලජ්ජාවක්ද හට ගත්තේය.  මන්ද ගුරුවරයෙකුට තම ශිෂ්‍යයෙකුට කතාරීමට වෙලාවක් අවේලාවක් නැත,  නීතියෙන්ද තහංචියක් නැත යන්න වැටහුනේ සිත තුල කලකිරීමක් ශේෂ කරමිනි. නමුදු එවලේ යම් සිතිවිල්ලක් නිසා හටගත් ක්ෂණික තීරණයක් මා එසේ පොළඹවන්නට ඇතැයිද එයට මා වරදකරුවෙක් නොවන්නේයැයිද සිතා මා සිත සනසවා ගතිමි.


බොහෝ වෙලාවක් යනතුරු සිතෙන් බැහැර නොවූ මෙවන් සිතිවිල්ලක් පිලිබඳ නිකරුනේ සිත වෙහෙසන්නේ ඇයිදැයි පැනයට මා නිරුත්තර නොවුයේ, ඊට හේතුව මාගේ යටි සිත හොඳින් අවබෝධ කරගෙන තිබු නිසාවෙනි.


උසස්පෙළ පන්තිය වලට ඉගැන්වීමට නියමිතව තිබු කාල පර්ච්චේද මුල් ගුරුතුමා විසින් සටහනක් මට ලබා දී තිබුනේය. ඒ අනුව දහතුන වසර කලා පන්තියට මුලින්ම මා පිය තැබුවේ කලක් තිස්සේ  කැපවෙමින් ජීවිතයේ මා විසින් ජයග්‍රහණය කරන ලද අරමුණක, අධිෂ්ඨානයක නිහතමානි සතුට හදපත්ලෙන්ම විඳ ගනිමිනි. ආගන්තුක බව ඉහවහා ගිය පන්තිකාමරයේ සිටි සියලු දෙනාගේ දෙනෙත් මා වෙතට ඍජුවම එල්ල වී තිබිණ. පන්තිය සිසාරා දෙනෙත් යැවූ මා කවුරුද යන්න ඔවුන් ඒවන විටත් අවබෝධ කරගෙන සිටි නිසාදෝ නොවේනම් ඔවුන් විසින් මනාව ප්‍රගුණ කරන ලද ගුණ සාරධර්මවල බලපෑම නිසාදෝ  සිසු සිසුවියන් සියල්ලෝම තම පුටු වලින් නැගිට ගත් අතර සිහින් මුනු මුනුවක්ද පන්ති කාමරය පුරා පැතිරී ගියේය.



"ආයුබෝවන්" යයි පවසා ඔවුනට හිඳ ගැනීමට අතින් සන් කර මා ඩෙස්ක් පුටු අතරින් පන්තිය ඔබ මොබ ඇවිද ගියෙමි.



මුල්ම දවසේ මාගේ විස්තර, මෙන්ම සරසවි ජීවිතය ගැන ඔවුන් අසන ලද ප්‍රශ්න වලට පිළිතුරු සැපයීම විනා ඉගැන්වීමක් එදින සිදු නොවිණි. එසේම ඔවුන්ගේ විස්තරද මා අසා දැන ගත්තේ මහත් සතුටකිනි. තිහක් පමණ සිටි පන්තියේ බොහෝ සිටියේ ගැහැණු ළමයින්ය, පිරිමි ළමයි සිටියේ දහයකට හෝ අඩු ගණනක්ය.  ඔවුන් හා සම වයසේ මිතුරෙකු සේ හැසිරීම නිසා ඔවුන් හා මා අතර හටගත් බැඳීම ඔවුන් මහත් සේ අගය කල බවක් මට දැනුනි. එබැවින් පාසලේ සිටි අතලොස්සක් ගුරුවරුන්ගේ අඩු පාඩුද මා සමග විවෘතව කතා කළහ. එදින මට ලැබී තිබුනේ අවසන් කාලච්චේදය ය. ඒ නිසා පාසල හමාර වීමේ සීනුව නාද වූ බැවින් විදුහල්පති කාමරයට ගොස් අත්සන් කර රත්පැහැති ගුරු පාර දිගේ නවාතැන වෙත ඇවිද ගියෙමි. 



"සර්....සර්.." පිටුපසින් ඇසුණ ආගන්තුක හඬ කාගේද යන්න බැලීමට මා නැවතී පසුපස බැලීමි.  මට යාර කීපයක් ඈතින් පොත් මිටියක් ලමැදට තුරුළු කර යුවතියක් දිව ආවාය. දෙකරලට ගෙතු කොණ්ඩය තාලයකට එහා මෙහා පැද්දින, තත්පර කිහිපයකින් මවෙත ලංවූ යුවතියගේ දෙතොල් පට මත දහදිය බිඳිති කීපයක් නලියමින් තිබිණ. දෙනෙත් හරවා මදෙස බැලූ ඇය කිසිම ආගන්තුක බවක් නොපෙන්වීම මා තුල යම් කුකුසක් ඇති කරලීය.   



"සර්, සර් නැවතිලා ඉන්නේ සුමනේ මාමලාගේ ගෙදර නේද.........?" ඇය හඬ අවදි කළාය.



"ම්ම්...ඔව්.. මේ ළමය කොහොමද දන්නේ...?"



"අපේ ගෙවල් තියෙන්නේ ඊට පොඩ්ඩක් එහායින්, ම්ම්ම්.. අර කුඹුරේ වක්කඩ පහුවෙනවත් එක්කම සුදු පාට ගාල තියෙන්නේ අපේ ගේ තමයි. දවසක් දෙකක් මම දැක්ක සර් එහෙ ඉනව."



"එහෙමද....? එහෙනම් දැනගත්ත එක හොඳයි, යමින් ගමන් එහෙ ගොඩවෙන්නත් පුළුවන්නේ." යුවතියගේ මුහුණේ සිනාවක් ඇඳුනේත් මාගේ සිත හිරිවැටී ගියෙත් ඒ සිනහවටය.



"සර් ඇවිල්ලත් දවස් දෙක තුනක් වුනාට අද නේද ඉස්සෙල්ලම ඉස්කෝලෙට අවේ.....?. මං දැකල තියනවා සර් සුමනේ මාමලාගේ දිහා අඹගහ යට තියන බංකුව උඩට වෙලා ඉන්නවා.



ඇය නම් ඔත්තු බලන්නියකි, නැතිනම් මා ගැන මෙතරම් සොයන්නේ කෙසේද, මා මීට පෙර කිසි දිනක ඇය දැක නැත. 



"ආ...ඔ....ව් ඔව්.....ගම හුරු වෙන්නත් එක්කම දවසක් දෙකක් කලින් ආවා, මේ ළමයගේ නම මොකක්ද......මොන පන්තියේද....? "



"...සර් අද අන්තිම පීරියඩ් එකේ ආවේ අපේ පන්තියට...මං සිතාරී" ඇය හිස ඇල කර තොල් පෙරලා සිනාසුණාය. වල ගැසුණු දෙකම්මුල් සහිත ඒ සිනාව මගේ දෙනෙත හරහා ලේ නහර දිගේ ගොස් හදවතේ ගැඹුරු තැනක පැලපදියම් විය. ගුරුවරයෙක් විසින් තම ශිෂ්‍යාවක් පිළිබද නොසිතිය යුතු දෙයක් මා සිත තුල කෙමෙන් වර්ධනය වෙද්දී මා විසින් නම් කරන ලද ඇය පිළිබද හටගත් "ආදරය" නම් වූ බැඳීම බලහත්කාරයෙන් යටපත් කරගත්තෙමි.


ඊට පසු බොහෝ දින වල පන්තිකාමරයේදී මා ඒ දෙනෙත් ඕනෑකමින් මග හැරියෙමි. විහින් පනවා ගත් ප්‍රතිපත්තියක් සුරකිනු පිණිසත් පාසලේ මෙන්ම, ගුරු වෘර්තියේ ගෞරවය රකිනු පිණිසත්ය මා විසින්ම පනවාගත් සම්මතයක් මා අනුගමනය කලේ.  නමුදු හදිසියේ මා සොයා ඇදී එන දෙනෙත් සරය මා නිබදවම පරාජය කළේය, දෙනෙත් මග හැරෙන වාර ගන්නට වඩා දෙනෙත් පැටලෙන වාර ගණන වැඩි විය. අමතක කරන්නට වෙර දරන සෑම සිතුවිල්ලක් පාසාම ඇගේ සිනහවම මැවුනි. පන්තියේ නිබදවම ඇසෙන කෑකෝ ගැසීම් පරයා ඇගේ හඬම සවනත වැකුණි.


ගලායන්නට වෙර දරන නදියක් හරස් කර වැව් බැම්මක් බැඳීම අසාධාරණය. ගලාගෙන යන ජලයට නිදහසේ ගලාගෙන යාමට ඉඩ දිය යුතුය, මන්ද බලහත්කාරයෙන් රඳවාගන්නා ජලය කවදා හෝ වැව් බැම්ම බිඳ දමා මහත් විනාශයක් කරනු නිසැකය. එබැවින්ම සිතේ තෙරපෙන හැඟීම් බලහත්කාරයෙන් මැඩපවත්වා ගැනීමත් එසේම විනාශයකට හේතුපාදක විය හැකිය. විහින් පනවාගන්නා සෑම නීතියක්ම අභිබවමින් ඈ පිලිබඳ ආලයක් මසිතේ මෝදු වෙන්නට පටන් ගත්තේය, ඈවෙත මසිතේ හටගත් ආදරය මගහරිනු පිණිසත් ගුරු වෘර්තියේ නම්බුව මෙන්ම, පාසලේ ගෞරවය ආරක්ෂා කරගැනීමත් පිණිස මගේ සිත තුල ද්වන්ධ සටනක් හට ගත්තේය.


සැන්දෑවේ දැනෙන පිච්ච මල් සුවඳ මට යලිත් නොදැනුනි, පන්සලෙන් ඇහෙන පිරිත් නාදය,  ඝන්ඪාර නාදය මට නෑසුනි. ඒ සියල්ලටම හිමි තැන ගෙවී ගිය දින කීපය තුල ඇය විසින් අත්පත් කරගෙන තිබිණි, ගිනිගෙන දැවෙන සිතුවිලි අතරේ මෙතෙක් වෙලා හාන්සිවී සිටි ඇඳෙන් නැගිට පොත් මේසය වෙත ගියේ තීරණයක් ගෙනය. මේසය මත වූ චිමිනි ලාම්පුවේ දැල්ල වැඩිකර සුදු කොලයක් හා පෑන අතට ගත්තේ ඈගේ දෙනෙත් මගහැරීමට හා ඈ පිලිබඳ සිතුවිලි වලින් ඈත්වීමට ගත යුතු හොඳම ක්‍රියාමාර්ගය ගැනීමටය. ඒ පාසලෙන් අස් වීම සඳහා අස්වීමේ ලිපිය ලියන අදහසින්ය.


(නිමි)